Laat ons je SPEELGOEDVRAAG weten!

Uw vraag heb ik voorgelegd aan Ger Ramakers, de ontwikkelingspsycholoog. Hier zijn reactie:
Als ik het goed begrijp, dan speelt je zoontje bijna alleen maar met zijn ouders of met een vriendje (klopt dat laatste?). Met de informatie die ik nu heb is me niet zo duidelijk waarom je zoontje niet alleen wil spelen. Daar kunnen soms specifieke redenen voor zijn en dat kan wel wat uitmaken voor wat er nodig is om hem tot (langer) alleen spelen te krijgen. Vindt hij het gewoon veel leuker om samen te spelen, heeft hij een beperkte volgehouden aandacht, heeft hij moeite met spelen in het algemeen? Het klinkt alsof je zoontje snel uitgekeken is op nieuw speelgoed. Vindt hij speelgoed na een keer spelen (blijvend) saai of kan hij er wel weer leuk mee spelen als hij het met iemand anders weer kan doen?
Allereerst: bedenk dat het voor veel kinderen van 6 moeilijk is om lang achtereen hetzelfde te doen (behalve misschien computerspelletjes). De volgehouden aandacht is op die leeftijd voor de meeste kinderen nog heel beperkt - denk aan 15 tot 30 minuten. Daarbij ligt het er ook aan hoe leuk ze de betreffende activiteit vinden. Is het heel leuk, dan kunnen ze het een stuk langer volhouden, is het niet leuk, dan beginnen ze er waarschijnlijk niet eens aan. Verwacht dus niet dat je zoontje op deze leeftijd uren achter elkaar alleen speelt.
Mijn (algemeen) advies: Laat je zoontje speelgoed kiezen dat hij leuk vindt en vertel hem dat je eerst tien minuten samen met hem speelt (gebruik een timer of eierwekker hierbij om de tijd zichtbaar te maken, want het tijdsbesef is op deze leeftijd nog beperkt) en dat je graag wil hebben dat hij daarna even lang alleen speelt. Als hij dat doet, geef hem dan complimenten, en benoem waarvoor ("Heel goed dat je zo lang alleen gespeeld hebt; ik ben trots op jou!"), en speel daarna nog tien minuten samen met hem als beloning. Misschien is tien minuten in het begin al te lang. Kies dus een tijdsduur die past bij wat hij goed kan volhouden en die ook past bij jouw plannen. Het is belangrijk dat hij slaagt in zijn taak (de afgesproken tijd alleen spelen). Als hij lang genoeg alleen gespeeld heeft, geef hem dan altijd dikke complimenten en een knuffel en zeg dat je het heel goed vindt dat hij zo lang alleen gespeeld heeft. Dat kun je later in zijn bijzijn ook nog eens aan vader laten weten. Hierdoor kan hij zich zelf trots en competent vinden en dat willen alle kinderen graag. Als dit een paar dagen lang goed gaat met deze tijdsduur, voer de tijd dan wat op. Bijvoorbeeld van 10 naar 15 minuten. Zo ga je dan door. Je zult er dus aardig wat tijd in moeten steken als je dit goed wil krijgen. Stel de eisen echter niet te hoog, hij is nog maar zes. Voordeel van het versterken van de volgehouden aandacht is dat hij er op school en in andere situaties ook plezier van kan hebben. Je kunt ook overwegen om je zoontje toestemming te geven om na de afgesproken tijd met ander speelgoed te mogen spelen - als hij vooral behoefte heeft aan afwisseling.
Ik hoop dat je hiermee wat kunt. Succes! Ger Ramakers 

Ja, het is best lastig om het goede speelgoed voor iemand te kiezen! En helemaal is het lastig als je het kind niet kent.
Het allerbelangrijkste is om speelgoed uit te zoeken dat past bij de interesses en mogelijkheden van de jonge dame en die kunnen heel anders zijn dan van broer of zus. Als er al een kast vol is met puzzels dan is Co De Rups wellicht een goede keus. Veel speelgoed is leuker voor een kind als het met enige begeleiding van volwassenen wordt gespeeld. Daarom zou Co de Rups een keuze kunnen zijn, in ieder geval maakt het artikel geluidjes en bewegingen. Wellicht is het handig om nog eens goed te lezen wat het artikel doet en het commentaar van de ontwikkelingspsycholoog er op na te lezen: http://www.speelgoedvanhetjaar.nl/nominaties/categorie/4-5-jaar Uw dochter moet nog drie worden, schrijft u. Ik zou als ik u was nog eens kijken naar de criteria van speelgoed, de ontwikkelingspsycholoog heeft ook daarover geschreven:  zie hier, op pagina drie vindt u een aantal belangrijke punten.
Veel succes met het maken van een keuze, ik hoop dat ik u heb geholpen.
En zeker kan er vanuit België worden gestemd en dus speelgoed gewonnen!

Antwoord van Ger Ramakers
Elk kind kan met elk speelgoed spelen. Wat belangrijk is, is dat een kind speelt met wat het leuk vindt. Het kind bepaalt dus zelf waar het mee wil spelen, mits het kind daar de mogelijkheid toe heeft. In het algemeen blijkt dat jongens en meisjes verschillen in voorkeur hebben voor bepaald speelgoed. Die voorkeur ontstaat echter pas ongeveer na het tweede levensjaar. Daarvoor spelen de meeste jongens en meisjes even graag met allerlei speelgoed, of dat nu poppen of auto's zijn. In mijn onderzoek heb ik gezien dat jongens graag bewegen en vaak van harde geluiden houden. Die vinden het dan vaak leuk om met auto's of stoer speelgoed te spelen. Meisjes houden vaak van meer rustige activiteiten, dus die vinden het dan leuk om bijvoorbeeld met poppen te spelen. Maar er zijn ook jongens die het leuk vinden om met poppen te spelen en meisjes die graag met auto's of blokken spelen.  

Waar je als kind mee speelt ligt er dus vooral aan hoe je zelf in elkaar zit en aan wat jou boeit, waar ze leuk mee bezig kan zijn. Je kunt het vergelijken met beroepen. Vroeger zaten er in het leger en de politie alleen mannen, nu zitten er ook veel vrouwen in. In de verpleging werkten bijna alleen vrouwen. Nu werken ook veel mannen met veel plezier in de verpleging. Het is dus niet zwart-wit. Meisjes kunnen ook heel stoer zijn en kiezen dan voor stoer speelgoed, terwijl jongens ook heel zachtaardig kunnen zijn en voor verzorgend spel kiezen.  

Bied je dochter allerlei verschillend speelgoed aan en laat haar weten dat ze mag spelen met wat zij leuk vindt. Spelen gaat om plezier hebben, en je dochter bepaalt zelf waar ze plezier in heeft. Een probleem kan zijn dat leeftijdgenoten druk op kinderen uitoefenen die niet voldoen aan het idee van "jongens- en meisjesspeelgoed". Soms worden kinderen daar dan mee gepest. Als dat zou gebeuren dan zou je dochter kunnen zeggen dat ze gewoon speelt met wat zij leuk vindt en dat haar niet kan schelen wat anderen daarvan vinden. Dat iedereen moet spelen met wat hij of zij leuk vindt, als je maar plezier hebt. 

Ik hoop dat ik hiermee je vraag  beantwoord heb. Zo niet, geef dan wat preciezer aan wat je wilt weten (gaat het bijvoorbeeld om bepaald speelgoed dat jij aanbiedt, maar waar je dochter niet mee wilt spelen of om "jongensspeelgoed" waar zij eigenlijk mee wil spelen, maar het niet doet vanwege de opvattingen over jongens- of meisjesspeelgoed?) en ook hoe oud je dochter is.

Op Europees niveau is bepaald hoe moet worden vastgesteld (Richtlijnen voor leeftijdsbepaling) voor welke leeftijd een artikel is bedoeld. Daarbij wordt uitgegaan van gemiddelden.

Ja, helemaal waar. Deze opmerking over vaders en jongens is een uitglijder. Ik als pedagoog en schrijver van het pedagogisch verslag bij het genomineerde speelgoed had dat gelijk moeten zien. Onze tijd maakt gelukkig niet meer zo een groot verschil tussen jongens en meisjes. Dat zie je ook aan het percentage vrouwen dat in de techniek opgeleid wil worden of daarin vandaag de dag werkzaam is. Ik kom zelf uit de tijd van de grote emancipatiegolf van de tweede helft vorige eeuw. Besprak voor mijn studenten de vrouwenemancipatie en de gevolgen van die emancipatie voor de rollen van mannen en vrouwen / jongens en meisjes. Ik was en ben het nog steeds eens met wat toen Simone de Beauvoir in haar boek De Tweede Sexe schreef: sexeverschil is grotendeels opvoedings- en cultuurverschil! Maar, zo zei ze ook, een klein verschil blijft er wel bestaan. Maar niet in de voorkeuren voor wat je wel en niet leuk vindt, ook dus niet ten aanzien wat technische zaken je aan plezier kunnen opleveren, bijv. de drone.

Kortom. In de bio psychologie wordt er vanuit gegaan dat gedrag van mensen via sociale beïnvloeding, cultuurverschillen, enz. wordt ontwikkeld terwijl in de neurologie men van mening is dat de genetische aanleg bepalend is: dit alles betekent dat we er met elkaar nog niet uit zijn wat nu het gedrag van jongens en meisjes bepaalt hoe ze jongen of meisje (geestelijk dan) worden.

Martin Valenkamp, pedagoog

Beste mevrouw Visser,

Mijn vraag zou zijn: mist uw zoon iets? Is hij tevreden met het speelgoed dat hij heeft? Als dat zo is dan is met Sinterklaas een uitbreidingssetje geven bij wat uw zoon al heeft natuurlijk prachtig. Hij zal best wel eens een wens over een bepaalde uitbreiding hebben uitgesproken. Uitbreidingen maken de mogelijkheden met het speelgoed wat hij al heeft groter, en het is dan vervolgens ook zo dat er niet nog meer “los” speelgoed in de speelgoedmand komt. Maar, u geeft dan wel een ander soort meer, n.l. meer mogelijkheden.

Verder deel ik u gevoel dat de clicks bij de buren hun aantrekkelijkheid blijven houden door ze niet zelf te hebben. Samenspelen met zijn buurvriendje is een groot pedagogisch goed: socialiteit, samen doen en met elkaar delen aankweken, prachtig toch! Verder acht ik het opvoedkundig juist dat u niet mee wil gaan in het “meer, meer, meer”. Dat is een “meer” dat uiteindelijk ontevreden maakt, dat fantasie en ontdekken van mogelijkheden blokkeert. 

 Martin Valenkamp, pedagoog

Beste Anita,

Wat een mooie en relevante vraag stelde je. Ik vat de vraag kort samen in: Met welk speelgoed kan mijn kleinzoon vóór het slapengaan het beste spelen?

Slapen is een proces dat in een cyclus van vier fasen verloopt. Deze cyclus herhaalt zich ongeveer zes keer per nacht in een vaste volgorde. Dat de hersentjes niet moe genoeg zouden zijn en daardoor geen behoefte zouden hebben het kind te laten slapen, is nog maar de vraag. Waarom? Men vermoedt dat in de vierde fase, de zogenaamde REM-slaap of droomslaap, de hersenen volop actief zijn om de opgedane informatie van de dag voor de slaap te verwerken. De eerste fase van de slaap, de overgangsfase van waken naar slapen, vraagt echter om rust. Rust in de omgeving, rust in de activiteiten die men vlak voor het slapen doet. Uit onderzoek is gebleken dat kinderen die voor het slapen activiteiten uitvoeren en die deze activiteiten niet hebben voltooid op het moment dat ze naar bed moeten, niet goed in slaap kunnen vallen.

Mijn eerste advies is dan ook dat het speelgoed waar het kind voor het slapen mee speelt speelgoed moet zijn dat niet te grote activiteit en spanning oproept, maar vooral ‘af’ of ‘klaar’ moet zijn voor dat het kind gaat slapen. Bouwen is bijvoorbeeld zo’n activiteit. Met niet te veel blokken of LEGO kan een bouwwerk worden afgemaakt voor het slapen.

Mijn volgende advies gaat over het spelen met onder andere i-Pads, i-Phones en tablets. Voor de spelletjes op deze apparaten zou ik zeggen voor het slapen: niet te druk, te ingewikkeld en te spannend en het spel moet ‘klaar’ of ‘uitgespeeld’ zijn. Hierbij heb ik deze heb ik ook nog een andere opmerking. Uit onderzoek van het Lighting Reasearch Center naar het effect van de hoeveelheid licht dat uit de schermen van bijvoorbeeld tablets straalt, gaat een slaappatroon verstorend effect uit. Wat is er dan aan de hand? Dat het lichaam wil gaan slapen wordt veroorzaakt door het stofje genaamd melatonine. En dat zegt tegen het lichaam: “Nu wordt het tijd om te slapen!” Een tablet straalt een zodanige hoeveelheid licht uit dat het de aanmaak van melatonine en daarmee de slaapcyclus verstoort.

Mijn tweede advies is dan ook: doe geen tabletspelletjes voor het slapengaan. Zeker niet bij jonge kinderen. Omgekeerd lijkt het wel zo dat als je ’s morgens niet goed wakker kunt worden een ‘shot tabletgebruik’ je uit de slaap kan halen.

Mijn derde advies is: doe iets samen met je kinderen! Laat ze niet alleen hun spelletjes spelen voor het slapen. Ouders om je heen wekken vertrouwen en rust op. Een boek voorlezen met een kind op schoot geeft rust. Maar, ook daarvoor geldt: kies geen al te ingewikkeld en te spannend verhaal, geen angstscènes, enzovoorts. En ook hier geldt weer: lees het hele verhaal uit en lees het niet pas de volgende dag verder.

Kortom: kies bij het speelgoed vóór het slapen om een rustig en niet te spannend speelgoed of speelactiviteit. Ook belangrijk is dat het spel of het bouwwerk voor het slapengaan wordt afgemaakt en doe gezellig met uw kinderen of kleinkinderen mee!

Martin Valenkamp

Dag Zoë. Wij kunnen ons voorstellen dat je je dat afvraagt. De geluiden worden in een studio opgenomen in Engeland of Amerika.

Dit antwoord is gegeven door Hasbro